ตามนโยบายและแนวทางในการกำกับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้กำหนดมาตรฐานการวิจัยไว้หลายด้าน ได้แก่ มาตรฐานการวิจัยในมนุษย์ มาตรฐานการดำเนินการต่อสัตว์เพื่องานทางวิทยาศาสตร์ มาตรฐานความปลอดภัยทางชีวภาพ มาตรฐานจริยธรรมสำหรับผู้ประเมินโครงการวิจัย ผลงานทางวิชาการและผลงานวิจัย มาตรฐานการเผยแพร่ผลงานวิจัยและผลงานทางวิชาการ จริยธรรมนักวิจัย และมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ

มาตรการส่งเสริมให้เกิดการยกระดับความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการของ วช. จะใช้กลไกการจัดสรรทุนวิจัย คือ การกำหนดให้มีการลงทะเบียนห้องปฏิบัติการ และให้แนบเอกสารความปลอดภัยทุกครั้ง เพื่อประกอบการพิจารณาการขอทุนวิจัย ดังนั้นห้องปฏิบัติการจึงต้องมีการเตรียมความพร้อมด้านความปลอดภัย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้เองและเพื่อขอทุนวิจัยในอนาคต โดย วช. ได้แนะนำเครื่องมือในการบริหารจัดการความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ มีดังนี้

1. ENoP ฐานข้อมูลความรู้และเผยแพร่กิจกรรมด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ

(http://labsafety.nrct.go.th/)

2. ESPReL ฐานความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ เพื่อใช้เป็นแหล่งสืบค้นข้อมูล ประชาสัมพันธ์การจัดการประชุม อบรม และแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ (http://esprel.labsafety.nrct.go.th/home.asp)

วิธีการใช้งาน ESPReL ฐานความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ

ข้อควรปฏิบัติ

1)      อ่านคำอธิบายการกรอก checklist เพื่อให้ทราบขอบเขต วัตถุประสงค์ และความหมายของแต่ละข้อกำหนดที่จะใช้ในการสำรวจสถานภาพให้ชัดเจน

2)      สมาชิกให้ห้องปฏิบัติการทุกระดับควรประชุมทำความเข้าใจ และลงความเห็นร่วมกันในการตอบคำถามแต่ละข้อ แล้วจึงลงบันทึกข้อมูลในเวปไซต์

การใช้งาน ESPReL

1)      ลงทะเบียน ESPReL checklist ได้ที่ http://esprel.labsafety.nrct.go.th/home.asp ซึ่งเป็นฐานความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ เพื่อใช้เป็นแหล่งสืบค้นข้อมูล ประชาสัมพันธ์การจัดการประชุม อบรม และแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ

2)      กรอกข้อมูลที่เป็นความจริง ทีละข้อใน checklist

3)      ดูการประเมินผลในรายงาน โดยจะแสดงออกมาเป็นคะแนน และกราฟเส้นหรือกราฟแท่ง

4)      การประเมินผลในแต่ละครั้งจะถูกบันทึกข้อมูลไว้ และนำมาเปรียบเทียบกับการ checklist ครั้งล่าสุด ซึ่งจะทำให้ห้องปฏิบัติทราบถึงการพัฒนาที่เกิดขึ้น

การใช้ ESPReL checklist จึงเป็นการยกระดับห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ให้มีมาตรฐานด้านความปลอดภัยตามเกณฑ์กำหนดของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) โดยเริ่มประเมินสถานภาพห้องปฏิบัติการ โดยใช้เครื่องมือ ESPReL , วิเคราะห์ผล Gap analysis และวางแผนกิจกรรมยกระดับความปลอดภัย ตามความสำคัญ งบประมาณ และระยะเวลา

ประโยชน์จากการทำ ESPReL Checklist

1)      ทำให้ผู้ใช้ตระหนักถึงความปลอดภัยเกี่ยวกับการปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการ

2)      ได้สำรวจสถานภาพความปลอดภัยห้องปฏิบัติการด้วยตนเอง

3)      ทราบถึงสภานภาพองค์ประกอบความปลอดภัย ทราบจุดแข็ง จุดอ่อนในแต่ละองค์ประกอบ

4)      ได้แนวทางการพัฒนากิจกรรมเพื่อยกระดับความปลอดภัยที่เหมาะสม

3. ChemInvent ระบบจัดการข้อมูลสารเคมี (http://cheminvent.labsafety.nrct.go.th/)

          เป็นโปรแกรมที่สามารถจัดการข้อมูลของสารเคมี ทั้งชนิด ปริมาณนำเข้า ปริมาณคงเหลือ สถานที่เก็บ ค่าใช้จ่าย และข้อมูลความปลอดภัยของสารเคมี รองรับการใช้งานได้หลากหลาย โดยผู้ใช้งานสามารถ เพิ่ม/ลด/ปรับปรุง ข้อมูลสารเคมีได้เอง

1)    เข้าสู่โปรแกรม ChemInvent ได้ที่ http://cheminvent.labsafety.nrct.go.th/

2)    เข้าสู่เมนูหลัก กรอกรายละเอียดข้อมูลสารเคมีให้ครบถ้วน

3)    สามารถพิมพ์ 1D Barcode หรือ 2D Barcode ติดข้างดวด เพื่อใช้ตรวจสอบคุณสมบัติของสารเคมีขวดดังกล่าวได้

ประโยชน์ของโปรแกรม ChemInvent

1)    สามารถจัดการข้อมูลของสารเคมี ทั้งชนิด ปริมาณที่นำเข้า ปริมาณคงเหลือ สถานที่เก็บ ค่าใช้จ่าย ตลอดจนข้อมูลความปลอดภัยของสารเคมี

2)    มีระบบการบันทึกและจัดเก็บข้อมูลซึ่งสามารถใช้งานได้บนระบบออนไลน์

3)    สามารถตรวจสอบและติดตามความเคลื่อนไหวของข้อมูลสารเคมีต่างๆได้ตลอดเวลา

4)    สามารถออกรายงานสรุปการใช้งานโปรแกรมและข้อมูลสารเคมีได้

4. NRMS การบริการจัดการเกี่ยวกับมาตรการจัดสรรทุนวิจัยที่เกี่ยวกับความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ (http://www.nrms.go.th/)